تاریخچه سجاده فرش

سجاده فرش پارچه یا فرشی ست که مسلمانان بر روی آن نماز میخوانند. از آن جایی که سجاده از ابتدای پیدایش اسلام وجود نداشته و سنت پیامبر ص نبوده است مخالفت های بسیاری در استفاده ی آن وجود داشته است. اما به مرور زمان و با ورود فرش به زندگی افراد مخصوصا زندگی سلطنتی ، سجاده نیز جایگاه خود را درزندگی عبادی افراد باز کرد و پس از آن  با توسعه ی فقه در اسلام و اهمیت به پاکی و برپایی نماز در مکانی پاکیزه ، اهمیت سجاده هر روز بیشتر و باعث شد طرح سجاده علاوه بر بافت روی پارچه بر روی فرش نقش بسته و واژه ی فرش سجاده ای به وجود آید.

تاریخچه تولید فرش سجاده ای  کمتر از دو دهه پیش است و سابقه استفاده از این فرش ها اولین بار به سفارش کشورهای عربی برای تولید این فرشها در کاشان برمی گردد. این فرش ها پس از آن در ایران مورد استقبال قرار گرفت.

از آنجایی که مسجد محلی معنوی و با ارزش بین مسلمانان است، و با توجه به فرمایش پیامبر اکرم ( ص) که می فرمایند: "ان عمار بیوت الله هم اهل الله عزوجل"،( به راستی آبادگران خانه های خدا ، خانواده خداوند عزوجل هستند.) پرداختن به فضای ظاهری مسجد و تجهیز آن برای جذب افراد و افزایش فضای معنوی مورد توجه قرار گرفت و به مرور زمان فرش های معمولی مساجد با فرش سجاده تعویض گردید و از آن پس واژه ی فرش سجاده  با فرش مسجد هم تراز شد. استفاده از سجاده فرش ها برای زینت بخشیدن به مساجد و کمک برای تعیین قبله تایید همگان را به همراه داشت.

طرح اصلی سجاده فرش معمولاً محراب است اما نقش قندیل، ستون و سر ستون هم در سجاده معمول است. دوران طلایی بافت سجاده اوایل سده ی هفدهم م. (یازدهم ه‍. ق) بوده‌است. شیعیان در بالای محراب، یا در حاشیه سجاده کتیبه‌هایی به نام معصومین - و اشعاری در مدح ایشان- و کلماتی چون «یا هو» یا حروف ابجد مانند 121 (یا علی)، 11 (هو) نقش می‌کرده‌اند. در حالی که سجاده‌های ایرانی با گل و بوته و نقش جانوران، زیاد دیده شده، سجاده‌های مناطق دیگر - مانند آسیای صغیر- هرگز با شکل حیوانات دیده نمی‌شود. سجاده‌های بافت بلوچ، افغان و ترکمن رنگ متن قرمز سیر، ارغوانی تیره یا مشکی دارند.

انواع سجاده فرش ها عموما به دو دسته فرش محرابی و فرش تشریفات( معرفی فرش محرابی و فرش تشریفات و تفاوت آنها) تقسیم میشوند که هرکدام ویژگی مربوط به خود را دارند اما  وجود تراکم و کیفیت بافت ، تولید فرش سجاده را تنوع خاصی بخشیده است.

فرش های سجاده ای به خاطر فرم خاصی که دارند باید در اندازه های خاصی بافته شوند به همین دلیل در اولین فرم های تولید این نوع فرش، رول های آنرا با عرض یک متر می بافتند ولی به مرور زمان اندازه استاندارد 125 سانتی متر بدست آمد و تغییری نکرد.

امروزه فرش سجاده ای زینت بخش مکان های مذهبی و مساجد بوده و با داشتن طرح و رنگ های  متفاوت  نشاط خاصی را به این اماکن می بخشند.  همچنین با گسترش تکولوژی  در دنیای امروز ، تولید فرش سجاده  با تراکم و کیفیت بافت های متنوع توانسته پاسخگوی تمامی  سلیقه ها و نیازها باشد.

.